Aby wyjaśnić, czym jest makrofotografia, musimy poznać dwa terminy, które oznaczają właściwie to samo. Pierwszy z nich to powiększenie. Parametr ten oznacza, ile razy obraz obiektu uzyskany na matrycy lub kliszy aparatu fotograficznego jest większy od jego rzeczywistych rozmiarów. Jeżeli obiekt w rzeczywistości ma długość 0,5 cm, a jego obraz uzyskany na matrycy obiektywu ma 1 cm, to powiększenie wynosi 2. Gdyby ten obraz miał długość 0,25 cm, to powiększenie wynosiłoby 0.5. Drugi termin to stopień odwzorowania. Określa się go za pomocą ułamka. Na przykład stopień odwzorowania 1:2 oznacza, że obraz na matrycy będzie 2 razy mniejszy niż rzeczywista jego wielkość. Oczywiście chodzi tutaj o największe możliwe powiększenie danego zestawu – obiektyw- matryca, czyli fotografię wykonaną z najbliższej możliwej odległości, gdzie obraz jeszcze jest ostry. Dlatego dla charakterystyki obiektywów stosuje się określenie „maksymalne powiększenie”, które najlepiej oddaje istotę sprawy.

 

PowiększenieSkala odwzorowania
22:1
33:1
0,21:5
11:1

 

Przyjęło się uważać, że makro zaczyna się przy powiększeniach 1 i większych. Jednak wielu producentów nadaje nazwę makro obiektywom o skali odwzorowania 1:2 a nawet 1:3. Są to często zoomy uniwersalne, które oferują możliwość fotografowania niewielkich obiektów jak kwiaty, owady itp., jednak jakością znacznie odbiegają od profesjonalnych obiektywów makro. Większość producentów oferuje nam obiektywy makro o maksymalnym powiększeniu równym 1. Chcąc uzyskać większe powiększenia, musimy stosować różne akcesoria, o których będzie mowa w dalszej części książki. Jedynym wyjątkiem jest firma Canon mająca w ofercie obiektyw MP-E 65 mm umożliwiający powiększenie od 1-5 x.


Jak wygląda to w praktyce? Otóż mamy na przykład aparat Canon 50d. Jest on wyposażony w matrycę APS-C o wymiarach 22.3 x 14.9 mm. Założyliśmy do niego obiektyw Canon makro 100 mm L IS USM. Jego maksymalne powiększenie wynosi 1:1, natomiast minimalna odległość ogniskowania - 30 cm od matrycy (kilkanaście cm od przedniej soczewki). Jeżeli więc w takiej odległości umieścimy przedmiot o wymiarach matrycy to na zdjęciu pokryje on całe pole widzenia. Gdyby przedmiotem tym był motyl o rozpiętości skrzydeł na przykład 7 cm to na zdjęciu zobaczylibyśmy jego fragment o rzeczywistych wymiarach 22.3 x 14.9 mm. Jeszcze inna sytuacja jest w aparatach kompaktowych. Przynajmniej te bardziej zaawansowane wyposażone są w funkcje makro, a nawet super makro. Jednak nie zawsze z prawdziwą makrofotografią mają one coś wspólnego.

Dla porównania zamieszczam ten sam obiekt sfotografowany aparatem kompaktowym Olympus XZ 1, według mnie bardzo dobrym, posiadającym rewelacyjny bardzo jasny obiektyw. Aparat ustawiony na super makro.

makrofotografia

Mimo dość dużego powiększenia i bardzo dobrej szczegółowości widać znaczne zniekształcenie obrazu.
Moneta wygląda jak wypukła.

Makrofotografia

Pozycja makro. Bardzo małe powiększenie

Makrofotografia

XZ 1 w pozycji tele + makro konwerter Raynox M-250 (DCR 250)

Makrofotografia

XZ 1 + makro konwerter Raynox 4 x (MSN 202)
Jak widać, dużo lepsze efekty daje zastosowanie konwerterów makro, ale o nich będzie nieco dalej.

Dla porównania zdjęcie wykonane lustrzanką z obiektywem makro.

Makrofotografia

Canon 50d i Canon 100 mm L IS makro 1:1, lampa Macro Twin Lite MT-24 EX

Makrofotografia

Canon 50d I Canon MP-E 65 mm makro 5:1, lampa Macro Twin Lite MT-24 EX

Widzimy tutaj różne powiększenia tego samego obiektu, lecz nie o samo powiększenie w makrofotografii chodzi. Jest to dalej fotografia, czyli sztuka. Powinna więc ona poruszać, wywierać wrażenie na oglądającym dane zdjęcie, zaskakiwać go lub dostarczać wrażeń estetycznych. Nigdy nie dążyłem w makrofotografii do technicznej perfekcji, nie obrabiałem cyfrowo zdjęć, szukałem raczej ukrytego piękna i tego, co nieodkryte.

PS. Wymyśliłem dla ciebie, drogi czytelniku, pewne zadanie. Matryca aparatu ma długość 22.3 mm, powiększenie jest maksymalne w zestawie z obiektywem Canon MP-E 65 mm, czyli 5. Patrząc na poniższe zdjęcie, oblicz, jaką długość ma największa mszyca.

Makrofotografia

Canon 50d I Canon MP-E 65 mm makro 5:1, lampa Macro Twin Lite MT-24 EX

Mszyce (łac. Aphidoidea) sfotografowałem tutaj na gałązce szałwii omączonej (łac. Salvia farinacea). Nie jest to zbyt trudne, ponieważ nie są one ruchliwymi owadami.